شرائط تحقق قصد اقامت
س27. براى قصد ده روز كردن آيا بايد داخل شهر كه رسيديم قصد كنيم يا در مسير رفتن به شهر هم مى‌توانيم نيت ده روز كنيم؟
ج) بعد از رسيدن به شهر يا هر محلى اگر مى‌دانيد كه ده روز يا بيشتر آنجا هستيد، نماز تمام و روزه صحيح است.

س28. شخصى نيت نماز شکسته مى‌کند، ولى در نماز قصد اقامت ده روز مى‌کند، حال حکم اين نماز و نمازهاى ديگر اين شخص چيست؟
ج) اگر مسافر به نيّت اين كه نماز را شكسته بخواند مشغول نماز شود و در بين نماز تصميم بگيرد كه ده روز يا بيشتر بماند بايد نماز را چهار ركعتى تمام نمايد.

س29. اگر فردى براى زيارت حرم امام رضا (عليه‌الصلوة والسلام) مسافرت نمايد و با آن‌که مى‏‌داند کمتر از ده روز در آن‌جا خواهد ماند ولى براى اين‌که نمازش تمام باشد، قصد اقامت ده روز مى‏‌کند، اين کار او چه حکمى دارد؟
ج) اگر مى‏‌داند که در آن‌جا ده روز نمى‏‌ماند، قصد اقامت ده روز معنا و اثرى ندارد و بايد در آن‌جا نمازش را شکسته بخواند.

س30. اگر کسى نيت ده روز کرد ولى مطمئن نيست که ده روز مى‌ماند يا نه و نماز خودراکامل بخواند، اگر مدت بقايش ده روز نشود، آيا نمازهايش صحيح است؟
ج) موقع نيّت اقامت ده روز نبايد ترديد داشته باشد؛ چنانچه با عزم و اراده قصد اقامت ده روز کند و يک نماز چهار رکعتى بخواند اگر اتفاقاً پيش‌آمد که نتوانست بماند، هرچند روز بماند نماز تمام است يعنى قصد او تحقق پيدا کرده است.

س31. اگر به مشهد مسافرت كنيم و پانزده روز در آن‌جا بمانيم؛ ولى در طى اين مدت به جاهاى مختلفى از جمله نيشابور، باغ وحش، پارکها و بازارهاى داخل مشهد و شانديز هم سرى بزنيم. آيا نماز ما در اين مدّت شکسته است يا تمام؟
ج) اگر قصد اقامت ده روزه كنيد و از ابتدا قصد خروج از محل اقامت را نداشته باشيد، با خواندن حداقل يک نماز چهار رکعتى در آن‌جا، نمازتان تمام است و پس از آن خارج شدن از محل اقامت به مقدار کمتر از مسافت شرعى به قصد اقامت ضرر نمى‏‌رساند؛ لكن اگر هنگام قصد اقامت تصميم به خارج شدن كمتر از مسافت شرعى به ميزان بيشتر از شش يا هفت ساعت (در مجموع ده روز) داشته باشيد، قصد اقامت صحيح نيست. هم‌چنان که در صورت اول اگر به مقدار مسافت شرعى يا بيشتر سفرى پيش آمد، اقامت به‌هم مى‌خورد و زمانى که به محل اقامت برگشتيد اگر قصد اقامت جديد نکنيد، بايد نمازها را شکسته بخوانيد.

احکام قصد اقامت
س32. فردى از محل اقامتش به مقدار مسافت شرعى مسافرت کرده، سپس به همان محل برگشته و طبق عادت هميشگى ـ بدون توجه به قصد اقامت مجدّد ـ نمازهايش را كامل خوانده، حکم نمازش چيست؟ و اگر امام جماعت باشد، آيا بايد به مأمومين خبر دهد؟
ج) اگر در خارج از وقت نماز متوجه شد، اعاده نماز واجب نيست، در غير اين‌صورت اعاده واجب است؛ و اگر امام جماعت باشد، واجب نيست به مأمومين خبر دهد.

س33. اگر كسى قصد اقامت 10 روز در جايى را نداشته باشد، مثلاً احتمال مى‌داده كه 5 روز بعد به مسافرت برود، اما اين احتمال را فراموش نمايد و قصد 10 روز نمايد،‌ و دو روز بعد يادش بيايد. در اين صورت آيا بايد نمازهايش را شكسته بخواند يا كامل؟ و اگر وظيفه‌اش قصر است، آيا بايد نمازهاى خوانده شده دو روز قبل را قضا نمايد؟
ج) اگر در حين قصد ده روز، قصد جدّى اقامت ده روز در آن مكان را داشته است، حكم اقامت مترتّب است.

س34. کسى که در سفرش بين اقامت ده روز و کمتر مردّد است، حکم نماز چيست؟
ج) حکم ساير مسافرين را دارد كه واجب است نماز را شکسته بخواند.

س35.  كسى قصد ده روز كرده است و يك نماز چهار ركعتى قضا خوانده است. آيا قصد اقامت ده روز وى محقق شده است كه در صورت انصراف ناگهانى از اقامت ده روز، همچنان تا زمان حضور، نمازها را تمام بخواند؟
ج) در فرض مرقوم قصد اقامت ده روز محقق نشده و نماز او شكسته است.

س36. همان‌طور كه مستحضريد چند سالى است كه شركت‌هاى ايرانى در زمينه فعاليت‌هاى نفت و گاز در دريا فعال شده‌اند كه تعداى شناور دارند و در كنار سكوها قرار گرفته و فعاليتى را انجام مى‌دهند يا در نقطه‌اى در حال نصب يك سكو بوده و يا در حال لوله‌گذارى در بستر دريا هستند كه در مورد آخر سرعت شناورهاى ايرانى بسته به اندازه لوله متفاوت است كه شايد بتوان گفت در 24 ساعت حداكثر 3 كيلومتر حركت مى‌كنند و در زمان نصب سكو هم گاهى بيشتر از 10 روز در يك مكان توقف مى‌كنند. حال سؤال اين است كه حكم نماز و روزه افراد شاغل در شناورها به چه صورت است و آيا شخص مى‌تواند شناور را مانند خشكى فرض نمايد و آن را موطن خود قرار دهد يا خير؟ مجدداً لازم بذكر است اين شناورها با كشتى‌هاى باربرى و تجارى فرق دارند چرا كه كشتى‌هاى معمولى مدام در حال دريانوردى هستند.
ج) هر وقت در يك‌جا توقّف ‌كنيد و بدانيد ده روز مى‌مانيد، مى‌توانيد قصد ده روز كنيد و نماز را تمام بخوانيد و ملاك قصد اقامت در يك منطقه به نظر عرف است.

س37. کسى که در دو مکان تبليغ مى‏‌کند و قصد اقامت ده روز هم در آن منطقه دارد، نماز و روزه‏اش چه حکمى دارد؟
ج) اگر از نظر عرف دو مکان محسوب شوند، قصد اقامت در هر دو محل و يا در يکى از آن دو با قصد رفت و آمد به مکان ديگر در خلال ده روز، صحيح نيست.

س38. عرفات (شرّفها الله تعالى) در اثر توسعه شهر مكه قطعاً كمتر از مسافت شرعى است. به نظر حضرتعالى كسانى كه در مكه معظّمه قصد اقامت عشره كرده و سپس عازم عرفات مى‌شوند نمازشان قصر است يا تمام؟ 
ج) اگر قصد اقامت تمام ده روز را در خود مكه معظمه نموده پس از تحقق اقامت در مكه با رفتن به عرفات مسافر نمى‌شود.

ترديد در قصد اقامت ده روز
س39. آيا هنگام قصد اقامت، جايز است نيّت خروج از محل اقامت به محل ديگرى را که کمتر از چهار فرسخ با آن فاصله دارد بنمائيم؟
ج) قصد خروج از محل اقامت به اندازه کمتر از مسافت شرعى اگر به صدق اقامت ده روز ضرر نزند مثل بيرون رفتن از آن‌جا به مدت چند ساعت از روز يا شب براى يک بار يا چند بار به شرطى که مجموع ساعات خروج از شش، هفت ساعت بيشتر نشود، در اين صورت، قصد خروج به قصد اقامت لطمه نمى‏‌زند.

س40. آيا قصد خروج كمتر از مسافت شرعى در اثناء اقامت، به صحّت قصد اقامت ضرر مى‌زند؟
ج) قصد خروج در اثناء اقامه عشره، در يك محل تا كمتر از مسافت شرعى به قدر شش يا هفت ساعت در مجموع دفعات خروج، مضرّ به صحّت قصد اقامت نيست.

س41. محل کار من که در آن‌جا سکونت هم دارم، غير از وطن اصلى‌ام است و با آن بيش از مسافت شرعى فاصله دارد، و محل کارم را هم وطن خود قرار نداده‏ام و امکان دارد فقط براى چندين سال در آن‌جا بمانم. گاهى از آن‌جا براى انجام مأموريت ادارى به مدت دو يا سه روز در ماه خارج مى‏‌شوم، آيا هنگامى که از شهرى که در آن سکونت دارم به مقدارى بيش از مسافت شرعى خارج شده و بر مى‏‌گردم، واجب است در بازگشت قصد اقامت ده روز کنم يا خير؟ و اگر قصد اقامت ده روز واجب است، تا چه مسافتى مى‏‌توانم به اطراف شهر بروم؟
ج) اگر از شهرى که در آن سکونت داريد، به مقدار مسافت شرعى خارج شويد، هنگام مراجعت بايد دوباره قصد اقامت ده روز نماييد، و در صورتى که قصد اقامت ده روز به‌طور صحيح تحقق پيدا کرد و حکم تمام خواندن نماز ـ هرچند با خواندن حداقل يک نماز چهار رکعتى ـ محقق شد، خروج به کمتر از مسافت شرعى ضررى به حکم اقامت نمى‏‌زند، همچنان‌که در خلال ده روز قصد خروج به باغ‌ها و مزرعه‌‏هاى محل اقامت، به قصد اقامت آسيبى نمى‏‌رساند.

خروج از محل اقامت ده روز
س42. شخصى قصد اقامت ده روز در جايى کرده است، به‌خاطر اين‌که مى‏‌دانسته که ده روز در آن‌جا مى‏‌ماند و يا تصميم بر ماندن داشته است ولى بعد از آن‌که با خواندن يک نماز چهار رکعتى، حکم تمام خواندن نماز بر او مترتّب شد، مسافرتى غير ضرورى براى وى پيش مى‏‌آيد، آيا رفتن به آن سفر براى او جايز است؟
ج) سفر او اشکال ندارد، هرچند غير ضرورى باشد.

س43.  من در جايى کار مى‏‌کنم که کمتر از مسافت شرعى با شهر مجاور فاصله دارد و چون هيچ‌يک از دو مکان، وطن من نيست، لذا در محل کارم قصد اقامت ده روز مى‏‌کنم تا نمازم را تمام خوانده و بتوانم روزه بگيرم، و هنگامى که در محل کارم قصد اقامت ده روز مى‏‌کنم، در خلال آن مدت و بعد از آن قصد رفتن به شهر مجاور نمى‏‌کنم، حکم شرعى من در حالت‌هاى زير چيست؟
1. اگر قبل از پايان ده روز به‌خاطر حادثه‏اى يا کارى به آن شهر بروم و بعد از تقريباً دو ساعت، به محل کارم برگردم؟
2. اگر بعد از پايان ده روز به قصد رفتن به محله معيّنى به آن شهر بروم و از مقدار مسافت شرعى تجاوز نکنم و بعد از يک شب توقف، به محل اقامتم برگردم؟
3. بعد از پايان ده روز به قصد رفتن به محله معيّنى به آن شهر بروم، ولى بعد از رسيدن به آن محله، تصميم به رفتن به محله ديگرى که با محل اقامت من بيشتر از مسافت شرعى فاصله دارد، بگيرم؟
ج1و2: اگر از ابتدا، قصد خروج نداشته باشيد، بعد از استقرار حکم تمام بودن نماز در محل اقامت هرچند با خواندن حداقل يک نماز چهار رکعتى در آن‌جا باشد، خارج شدن از آن‌جا به مقدار کمتر از مسافت شرعى، در يک يا چند روز، به قصد اقامت ضرر نمى‏‌رساند، و در اين صورت فرقى نمى‏‌کند که خروج قبل از پايان ده روز باشد يا بعد از آن، و تا مسافرت جديدى انجام نشده، نماز تمام و روزه صحيح است.
ج3. رفتن به محله‌‏هاى ديگر شهر محل اقامت، هرچند با محله قصد اقامت به مقدار مسافت شرعى فاصله داشته باشد، به قصد اقامت و حکم آن ضرر نمى‏‌رساند، ولى اگر پس از قصد اقامت در شهرى به شهر ديگرى که با شهر محل اقامت به مقدار مسافت شرعى فاصله دارد برود، قصد اقامت قبلى وى به هم مى‏‌خورد و بعد از برگشت به محل اقامت، بايد دوباره قصد نمايد.

س44. آيا مى‌توانم از شهرى که در آن دانشجو هستم، بعداز اذان ظهر به وطنم كه شصت كيلومتر فاصله دارد بروم وقبل اذان صبح دوباره به محل تحصيلم بازگردم؟ آيا در اين فرض روزه من صحيح مى‌باشد؟
ج) در فرض سؤال، روزه آن روز صحيح است ولى بعد از رجوع بايد قصد اقامت ده روز نماييد تا روزه‌هاى بعدى شما صحيح باشد.

س45.

س46. اگر كسى با ترديد سى روز كامل در جايى بماند (هنگام اذان صبح روز اول وارد محل اقامت شده است) آيا نماز شام سى‌ام را بايد تمام بخواند يا شكسته؟
ج) در فرض سؤال بعد از گذشتن سى روز، اگرچه مقدار كمى در آن مكان بماند، بايد نماز را تمام بخواند.